Bölgesel Etütler: ANTALYA

Sevgili bilimseverler, Sosyal İncelemeler Merkezi'nin yorulmaz neferleri olarak sizler için bölgelerimizi geziyor, araştırıyor ve inceliyoruz. İlk incelememizi Güneyin Paris'i Antalya'da gerçekleştirdik. Eğer siz de gittiğinizde yabancılık çekmemek, turist damgası yememek istiyorsanız araştırmamıza kulak kabartın.









1. ULAŞIM ARAÇLARI
Otobüs-dolmuş: Antalya'da en zorlanacağınız konulardan bir tanesi A noktasından çıkıp B noktasına varmaktır. Hiçbir zaman gideceğiniz yerin önünde inemezsiniz, gideceğiniz yer her nereyse o yol kesin kapalıdır, 1 sene sonra sorsanız yine kapalıdır, 2. sene trafiğe tamamen kapatılmış durumda karşınıza çıkar. Duraklar arası mesafeler 50 m. ile 1 km arasında orantısızlık gösterebilir. Otobüs ve dolmuşlar duraklar dışında hiçbir yerden yolcu indirip bindirmez. Ancak durak dışında bir yerde durmuşsa bilin ki otobüse sarışın bir bayan binecektir. "Slayf" Sealife'a gider. Bütün otobüsler Meltem ve 100. yıldan geçer. Şöforler muhakkak konuşacak birini bulur, camdan cama laf atarlar, yarışırlar. Yaz aylarında dolmuşta pişer otobüste ise üşütüp hasta olursunuz.

Tramvay: Antalya'da hiçbir Antalyalının binmeyip bütün turistlerin mutlaka bir kez binmiş olduğu bir tramvay vardır. Hiçbir Antalyalı tramvayın nereden çıkıp nereye gittiğini bilmez ama maaşallah hepsinin şehir efsanelerinden edindiği bir fikir vardır. Tramvay görünmezlik özelliğine sahiptir. Tramvay rayları için ayrılan özel yol adeta arabaların, motorsikletlilerin, yayaların, bisikletlilerin ve köpeklerin hizmetine ayrılmıştır. Kimsenin rengini ve şeklini bilmediği bu tarmvayın hikayesi yapımının üzerinden 10 sene geçmesine rağmen hala esrarını korumaktadır.

Taksi: Hiçbir Antalyalı ölüm kalım doğum olmadıkça taksiye binmez, hatta böyle bir durum varsa bile binmemek için direnir, gerekirse koşarak gider. Şehir içlerinde, otellerin, turistlerin olmadığı yerlerde taksi bulunmaz.

Bisiklet-Vespa: En poplüler ulaşım aracıdır. Her Antalya'lının hayatından bunlardan birini düzenli olarak kullandığı bir dönemi olmuştur. Kask ve güvenlik önlemleri yoktur, kullanılmaz. Bu taşıma araçları Antalya il sınırları içerisinde aynı anda 4 kişiyi taşıma özelliğine sahiptir.

Araba: Plaka 07 değilse trafikte nezaket beklenilmesin, Antalya'lılar bütün turistlere gıcıktır. Özellikle plakan 34, 06 veya 35 ise. Ama Almancıları severler. Aynı şekilde kırmızı ışık 07 olmayan plakalar için vardır, Antalya insanı yol hakkına kendi karar verir. Yollar adeta labirent bulmaca gibidir. 100 metrelik bir yere gitmek için muhakkak 3 km'lik benzin yakmanız gerekecektir. Jeep, BMW vb. sürücülerinin yanında sarışın stylish bir kadın değil, köylü, rençber analar oturmaktadır.

2. PLAJ RİTÜELLERİ

Antalyalıları ve turistleri birbirinden ayıran en belirgin kriter plaj ritüelleridir. Bütün Antalyalıların denizle ilgili ortak bir fikri vardır o da "Denize 06.30 da gidilir, en geç 09.00 da dönülür". Eğer misafir olarak geliyorsanız size bu sözü 1 haftada en az 8 kere söylerler ve minimum iki gün de bu saatler arasında sizi denize götürmek için en azından uyandırırlar.

Bu insanları birbirinden ayıran en önemli 2. özellik ise giyim kuşamdır. Yerli bir turistin denize gitmek için kışın Ytl'ler dökerek aldığı bikini, şort, terlik, şapka, çanta, pareo, havlu, takı-tuku, bronzlaştırıcılarının yanında Antalyalılar deniz için özellikle en kötü kıyafetlerini seçerler. Örnek: 12 yaşında alınmış şort, badana yaparken kullanılan tişört, atılacakken "plajda giyerim" dediği terlik, sezon sonundan alınmış modayla yakından uzaktan alakası olmayan bikini, ekmek torbası gibi fermuarsız, bez bir çanta, promosyonlu gıdalardan çıkan şapka.

Hiçbir Antalyalının şezlong, şemsiye, su vb. plaj tesisi malzemelerine para verdiği görülmemiştir. Antalyalılar değil fotoğraf makinesi, denize cep telefonu bile götürmezler. Antalyalıların plaj çantalarının içinde bulunan malzemeler; anahtar, 3.5 ytl'yi geçmeyecek kadar bozuk para, kimlik olarak paso, buzlu su, meyve (kayısı-kiraz), ne zaman alındığını kimsenin hatırlamadığı havlu ve deniz çantasından yıllarca hiç çıkmamış Alamancı akrabalardan yadigar, beyazdan sarıya dönmüş Nivea deniz kremi (4 faktör).

3. GECE HAYATI, GEZMECE TOZMACA, ALIŞVERİŞ

Antalyalıların gece hayatı için alternatifleri sayılıdır. Aslında tipik bir Antalya gencinin gece hayatından anladığı klimalı bir arkadaş evinde toplanıp bira içmek, playstation ya da balkonda gecenin bir yarılarına kadar şakır şukur okey oynamaktır. Gece dışarı çıkmak ona büyük bir külfettir ama şehir dışından misafirleri gelip dışarı çıkmak istediklerinde -ki bu her Antalyalının başına bir yazda en az 3 dönem gelir- istemeye istemeye gelen misafirin zevki doğrultusunda bir yerlere gidilir.

Misafirlerin en çok gitmek istediği yerler İstanbul'daki gibi rock barlar, delice dans edebilecekleri discolar, Etiler eller havaya pop merkezleri ve tabii ki Rusların cirit attığı Ally, Laila gibi mekanlar. Gelen misafir bu mekanlarda deliler gibi eğlenirken, Antalyalı köşede bir birayla 3 saat geçirmenin hesabını yapar, bir yandan da "Klimalı evde oturup bira içmek varken bu kalabalığın içinde alt alta üst üste kan ter içinde eğlence mi çekilir" diyerek hayatın anlamını sorgular.

Antalya'da arabanız yoksa deniz-migros-ev üçgeninde mekik dokursunuz. Eğer akraba yanında kalıyorsanız Kaleiçi, yatlimanı bölgelerine gitmek için 3 gün boyunca ısrar etmek gerekir. Cimriliklerini saklamak için orayı tavsiye etmeyen akrabaların bahaneleri her zaman ve daima "oralar bitti artık"dır. 3 günlük ısrarlar sonucu gidebilmişseniz bravo! Bundan sonra sizi yeni bir sürünceme bekler. Merak ettiğiniz bütün mekanları akrabanız sayesinde bir kuş uçusu süresinde geçersiniz, koskaca Kaleiçi'ni 15 dakikada dolaşarak rekor kırabilirsiniz. Özellikle "Yat Limanı"nın kuralı bir ucundan girip bir ucundan çıkmaktır "şurada oturup bir yatlimanı manzarası izleyip bir bira içelim" demek bir Antalyalıya yapılabilecek en büyük kabalıktır. Yatlimanında herhangi bir yerde oturmak onlar için Cote d'Azur'da tekne kiralamaktan daha lükstür.

Antalyalıların her türlü ihtiyaçlarını giderdiği yegane yer vardır, Migros. Kış reyonu Kasım demeden indirime girer, yaz reyonu ise ancak Eylül'de sezon sonuna geçer. Antalyalıların yapmayı en çok sevdikleri şeyler arasında ailece yapılan buzdolabı alışverişleri, şehir dışındaki outletler, spor malzemeleridir. Hiç kitapçı yoktur, çok ararsan 1 adet sahaf bulursun ya da içinde sadece bestseller satılan d&r.

4. KÜLTÜR, SANAT, MİMARİ

Antalya'da nasıl kurulduğu bilinmeyen 1 adet opera, 1 adet senfoni, 1 adet tiyatro bulunmaktadır. Sinemalar biri Migros, biri Lara, biri de Meltem'de olmak üzere 3 adettir, onlar da Hollywood'un İstanbul'da son haftasını oynayan filmini getirir. Bu filmlerin de zaten yarısı 12 yaş altına gerisi de ergenlere hitabeder.

Antalya'lıların Antalya'yla gurur duymalarını sağlayacak yegane etkinlik olan "Aspendos Uluslararası Opera Bale Festivali" Atatürkçü ve Laik Antalyalılar tarafından her sene düzenli olarak takip edilir. Mümkün olduğunca fazla temsile gidilmeye çalışılır. Aspendos'ta bir Antalyalıyı altındaki şilte ve yanındaki termostan tanıyabilirsiniz. Sanatseverlerin sahnedeki performansı ilgiyle izledikleri görülürken Aspendos'daki bu büyülü atmosfere aşina olan Antalyalıların yıldızları saydığı da gözlemlenmiştir.

Antalya'lılar Altın Portakal'daki hiçbir filme gitmemiştir sadece ödül almış bazı filmlerin oyuncularını ve yönetmenlerini bilirler. Bir Antalyalı için Altın Portakal demek sadece ünlülerin jiplerin tepesinde el sallayarak geçtiği konvoydur.

Bilinen en ilginç mimari Cam Piramit'dir.









5. GİYİM KUŞAM, MODA, FİZİKSEL YAPI
Antalya'nın en takdir edilesi yönüdür. Evde ya da misafirlikte, Migros'da ya da Işıklar'da renk uyumuna bile bakılmadan bulabilinen en rahat kıyafet giyilir, atlet, terlik, şort. Antalya aynı zamanda Türkiye'nin eşofman giyme konusunda Kıbrıs'la yarışan tek şehridir. Hiçbir zaman çok kötü giyindim hissiyatına kapılmazsınız, içiniz rahat olsun dikkat çekmeyeceksiniz.

Antalya' nın adeta sponsoru olan bir marka vardır "Quiksilver&Roxy". 15-22 yaşları arasındaki her genç Quiksilver desenli eşofman altları ve sörfcü şortlarından senede en az 3 adet edinmekle mükelleftir. Lanvin, Chloe gibi designer markalarının izi yoktur, Antalya'daki en pahalı mağaza Lacoste ve Benetton' dur.



Kılık ve kıyafetten kişilerin gelir grubu anlaşılamaz ama trendy olmaya çalışan birileri varsa sosyo-ekonomik düzeyi en düşük ailelerden geldiklerini anlayabiliriz. Örnek: Buz mavisi kot, Converse, kirli sakal, poşu dörtlemesi. Kızlar için ise; dev güneş gözlüğü, dev çanta, badi altı üçgen bikini, kot etek, topuklu ayakkabı beşlemesi.

Antalya'nın yerel halkı kuru ve karadır. Şehir içine geldiğimizde daha değişik bir Antalya tipi ortaya çıkmaktadır. Erkekler zayıftır ve şezlongcu karası tabir edilen renktedir. Yüzlerinde insanın içini açan herhangi bir özellik olmadığı gibi çinliler misali hepsini birbirine karıştırmak mümkündür. Bacakları ayrık ve cılız, gözleri küçük, kösedirler. Dikkat çekebilecekleri tek şey kuaför çırağı tarzında trendy meçli saç modelleridir. En poplüler modellerden biri David Beckham, Hayko Cepkin modeldir. Kadınlar erkeklerden farklı olarak soluk karadır, kaşlar alabildiğine ince, saçları ya siyah ya da doğal rengi açılmadan sarıya boyatıldığı için yeşile dönmüş bir renktedir. Ne renkte olursa olsun dümdüz fön çektirme mecburiyeti vardır. Göğüsler büyük, bel ipince, kalca basen geniş ve yere yakın, bacaklar ciroz ve eğridir. Bu tanımlamalardan aklınıza manken vücutlu insanlar oldukları gelmesin çünkü vücut bölümleri arasında bir bütünlük yoktur (üst beden çok kısa, bacaklar uzun; ya da bacaklar kısa ayaklar büyük gibi).

6. GURMELİK

Antalya'da akdeniz mutfağından eser yoktur. Dışarıda yemek yenilecekse misafirler için kısıtlı alternatifler vardır. Kahvaltı için manzarasız Çakırlar, öğle yemekleri için Piyazcı Sami ya da Şişçi Ramazan (şehir içinde-egzos dumanlarıyla), akşam yemekleri için manzarasız 01 Güneyliler ya da alabalık restaurantları. Açılan meksika restaurantları, brasseriler 2 ay demeden el değiştirip 1000 kişi kapasiteli kebapçı olur. Antalya'da balık şarap, zeytinyağlı hiç aramayın. Bunları bilen aileler bir elin 5 parmağını anca bulur, onlar da değişk semtlerde temsili olarak bulunmaktadır. Alkol denince rakı-bira, meze olarak ezme, haydari ve çerezden başkasını aramayın.

Ev yemeklerinde çok fazla çeşit bilinmez, her öğünde tarhana çorbası, bulgur-pirinç pilavı, taze fasülye, kızartmadan birisi muhakkak vardır. Alakalı alakasız her yemeğin yanında muhakkak yoğurt yenir. Sofraların en büyük lüksü koladır. Bir Antalyalının evine kola alıp gitmişseniz arkanızdan "Yoğurt varken kola mı içilir?" dedikodusu muhakkak yapılacaktır. Yemeklerde kullanılan yağ muhakkak tereyağdır ama tereyağlı yemek ya aile içinde ya da belediye başkanının damadı gibi protokol insanları geldiğinde çıkarılır, sıradan misafirlere ayçiçek yağlı servis yapılır. Bir Antalyalının evinde gece karnınız kazınarak uyandığınızda dolapta atıştıracak hiçbir şey bulamazsınız. Peynir bulsanız da ekmek yoktur.

7. TURİZM, TİCARET, SİYASET

Antalya bir fakir turizmi cennetidir. Gelenler arasında sırasıyla en çok Rus, Alman, Hollandalı, İsrailli, İtalyan, İngiliz, Fransız yer alır. Ama bunların sadece Rus ve Alman olanları halkın içine çıkar diğerlerinin nerede oldukları ne yaptıkları bilinmez. Herşey dahil sistemle gelirler, otelde ne bulurlarsa yer, içer, bütün animasyonlara katılırlar. Yerel esnaf kan ağlar. Turlarla otobüs otobüs gelip giderler. Rusların çoğu ülkelerine dönmez, bir evlilik yapıp yerleşirler gerekirse müslüman olurlar (bakınız solda). Bu turistler esnafın geçim kaynağı da olsa her zaman dedikoduları yapılır. Erkekler arasında söylenen beylik laflar "Ruslar çok fakirdir, 3 kuruşa herşeyi yaparlar, hafif meşreptirler", "Onlar Türk erkeklerini beğeniyorlar", "Nadya ülkesinde tıp okumuş" kadınlar ise "Onların güzelliği 25 e kadar", "Giyiyorlar mini mini, sonra tacize uğradık diyorlar".

Almanlar sabah kahvaltıdan önce içki içmeleriyle ünlüdürler, ıstakoz gibi yanarlar. Bıyıklı, dövmeli ve slip mayolu bir Helmut'u öğlen 12 de elinde birayla şezlongda nar gibi kızarırken görmek çok olağandır.

İsrailliler hakkında hep cimri, hırsız ve açgözlü oldukları söylenir. Bir rivayete göre otel odasındaki televizyonun dışını bırakıp iç mekaniğini söküp götürürlermiş. Açık büfede tabaklarına gördükleri herşeyi doldurur yemeden bırakırlarmış. Aslında söylenenin aksine o kadar kötü insanlar değillerdir hatta diğer turistlerden daha sıcakkanlı ve adaplılardır.

Fransızlar çok asık suratlıdır, sürekli kazıklanacaklarını düşünürler, usandırana kadar pazarlık yaparlar. Hiçbir şey beğenmezler, bilerek ve isteyerek İngilizce konuşmazlar.

İtalyanlar gezmedik yer, girilmedik mağaza bırakmazlar. Standart bir turist kendisine gösterilen mekanlardan şaşmazken, bir İtalyan'ı, tur otobüsünün gezmesi için bıraktığı yerin 3 semt ötesinden toplamak mümkündür. Zevklidir ama birşey almadan önce kılı kırk yarar.

Antalya'nın en popüler meslekleri pazarcılık, inşaatçılık, belediyecilik, öğretmenliktir. Diğer şehirlerde bulunan asker, akademisyen, memur, bankacı gibi meslek gruplarından insanlar etrafta görünmez.

Antalyalıların ısrarla her sene Deniz Baykal'ı seçmelerinin tek sebebi hemşericiliktir. O olmasa AKP ile DYP arasında gidip gelinir. Antalya'daki her açılışta kurdeleyi Deniz Baykal keser, her nikahın şahitliğini Deniz Baykal yapar. Deniz Baykal adeta Antalya'nın maskotudur.